Mukaab: Suudi Arabistan’ın kübik ihtirası ve eleştirilen yüzü
Suudi Arabistan, Riyad’da inşasına başlanan Mukaab projesiyle yalnızca mimari bir yapı değil, aynı zamanda dini ve kültürel bir çatışmanın fitilini ateşliyor. Geçen yıl başlatılan Yeni Murabba projesinin merkezine yerleşecek olan bu dev küp, her bir kenarı 400 metre olan ölçüleriyle şaşırtıcı bir büyüklüğe sahip. İçine 20 adet Empire State Binası sığabilecek bu yapı, Riyad’ın uluslararası bir simge olma iddiasını bir kez daha gündeme getiriyor.
Ancak Mukaab’ın büyüklüğü, onun çevresinde yükselen eleştirileri bastırmaya yetmiyor. Projenin CEO’su Michael Dyke, “Bugün bir bina gibi görünüyor ama çok daha fazlası” diyerek projenin arka planındaki iddialı vizyonu öne çıkarıyor.
Dyke’a göre, 10 milyon metreküp yeraltı suyu çıkarıldı ve yapının içinde holografik otel odaları bile olacak. Ama bu görkemli vizyonun altında yatan gerçekler oldukça tartışmalı.
Mukaab’ın tasarımı, Kabe’ye benzemesi nedeniyle geniş bir tepkiyle karşılandı; birçok Müslüman, bu yapıyı kutsal değerleri hedef alan bir provokasyon olarak görüyor. Araştırmacı Laleh Khalili, “Bu altın küp, Kabe’ye karşı kasıtlı bir hakarettir” derken, Suud Selman El-Dossari gibi bazı kullanıcılar, Mukaab’ın Riyad’ın eski şehir merkezinden ilham aldığını savunuyorlar. Ancak bu savunma, projenin inşası sırasında ortaya çıkan etik sorunları gölgede bırakmıyor.
Projenin tamamlanmasının, 2030’a kadar 400.000 kişiye ev sahipliği yapma hedefiyle gerçekleşmesi planlanıyor. Yüksek duvarların ardında yaşanan insan hakları ihlalleri ve inşaat işçilerinin koşulları ise göz ardı ediliyor. Yeni açıklanan belgelerde, işçilerin Suudi yasalarına göre haftada maksimum 60 saat çalışmaları gerekirken, uzun vardiyalarla bu süreyi aşıp çöl alanına gidiş-dönüşte geçirdiği zamanlar kamuoyunu sarsıyor. Bazı işçiler, dört saat uyku hakkıyla yüzleşiyor.
Mukaab’ın inşası, Suudi Arabistan’ın hedeflediği iddialı projelerin sadece bir parçası. Özellikle 2034 Dünya Kupası gibi büyük organizasyonların planları, iş gücü haksızlıkları ile şekillenen bir süreç içinde sürdürülüyor.
Suudi Arabistan’a dair uluslararası algıyı etkileyecek bu gelişmeler, küresel tartışmalara yol açacak gibi görünüyor. Mukaab, sadece bir yapı değil, aynı zamanda Suudi Arabistan’ın geleceğinin mimarı olan bir simge olma yolunda ilerliyor; ama hangi bedellerle?
Kaynak: Mira Haber