Aidatlara zam geliyor

25 Haziran 2023 | 7 Zilhicce 1444 Pazar 10:46 TÜRKİYE

Asgari ücrete yapılan yüzde 34’lük zam konut aidatlarına da yansıyacak. En önemli gider kalemi olan personel maaşları nedeniyle aidatlar yükselecek. Yüzde 30 civarı artışın makul olduğunu belirten sektör temsilcileri, bunu fırsata çevirip fahiş artış yapanlara karşı uyarıyor.

Son yıllarda aile bütçelerini zorlayan giderlerden biri de aidatlar oldu. Geçmişte yılda bir kez artan aidatlara asgari ücret artışları nedeniyle artık ara zam da yapılıyor. Site ve apartmanlarda en önemli gider personel maaşı olduğu için asgari ücret artışı zamları beraberinde getiriyor.

Site giderlerinin yüzde 70’inin personel gideri olduğunu belirten Türkiye Kentsel Tesis Yönetim Derneği Başkanı Suat Sandalcı şunları söyledi: “Asgari Ücret artışı ile birlikte ister yönetici olsun isterse profesyonel tesis yönetim şirketi olsun, projeden projeye değişkenlik göstermek ile birlikte aidat tutarlarında yaklaşık yüzde 30’luk artış bekliyoruz. Ancak yüzde 50 civarında artış yapmak isteyenler var ve bununla ilgili şikâyetler alıyoruz. Asgari ücret artışını fırsat bilip fahiş aidat artışı yapmaya çalışan, sektöre ve vatandaşa sorun yaratan kişilerle mücadele ediyoruz.”

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, profesyonel tesis yönetim şirketleri için bazı düzenlemeler yapacağını belirten Sandalcı şöyle devam etti: “Site ve tesis yöneticilerinin hizmet kalitelerinin arttırılması için bakanlık bünyesinde denetleyici bir birim kurulacak. Her önüne gelen site veya tesis yöneticisi olamayacak, mesleki standartları belirleyerek bu standartları sağlayan profesyonel tesis yönetim şirketlerine yetki belgesi verilmesi ile ilgili düzenleme hayata geçecek. Özellikle site yönetimlerini yüzde 18’lik KDV yükünden kurtaracak çalışmanın başlaması ile birlikte aidat tutarlarında yüzde 17’lik bir azalma meydana geleceğini öngörüyoruz.”

Son bir yılda İstanbul’da aidatlar ortalama yüzde 77 artarken, kimi sitelerde artış yüzde 150’yi aştı. Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından yılın ilk çeyreğinde yapılan araştırmaya göre İstanbul’da merkezi ilçelerde 100 metrekarelik bir evde ortalama aidat 1300 ila 2600 lira bandında. Merkezi olmayan ilçelerde dahi ortalama aidat 800-1200 lira. Lüks projelerde ise yine 100 metrekare ev için 12 bin lirayı bulan rakamlar ödeniyor.

Ankara’da 100 metrekarede ortalama aidat 500-1250 lira olurken, markalı konut projelerinde 3-4 bin liraya çıkıyor.

İzmir’de merkezi ilçelerde 100 metrekare için ortalama aidat 1000 lirayı aşarken, yazlık lüks sitelerde 2500-5000 lira aralığında değişiyor.

Gayrimenkul hukuku uzmanlarının ev sahipleri ve kiracılara tavsiyeleri şöyle:

Ev alırken ve kiralarken yönetim planını mutlaka okuyun. Çünkü planda nasıl aidat toplanacağı belirtilir. Bunun yanında sitede yapacağınız gözlem de size ipucu verir. 3-4 giriş kapılı, yüzme havuzuna sahip, geniş sosyal alanı olan sitelerde giderler fazla olacağı için uygun bir aidat beklemek gerçekçi olmaz.

Ev sahibiyseniz genel kurullara katılmalısınız. Böylece gider kalemlerini görebilir ve sorgulayabilirsiniz. Kiracıysanız vekaletle katılım sağlayabilirsiniz.

Toplantıda alınan kararlara itiraz hakkınız var. Kararlarda usulsüzlük varsa, genel kurula katılmayanlar toplantı tarihinden sonra 6 ay, katılanlar 1 ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dava açabilir. Usulsüzlük yapıldığını düşünmüyor, ancak artış oranına itiraz etmek istiyorsanız, bu defa olağanüstü genel kurul talebinde bulunmalısınız. 1/3 malik bir araya gelip, nasıl tasarruf edileceğini inceleyebilirsiniz.

Kimi sitelerde aidat hesaplamalarında ev sahibi kiracı ayrımı yapılmıyor. Oysa her giderden kiracı sorumlu değil. Apartman ya da sitelerde giderler işletme bütçesi ve yatırım bütçesi olarak ikiye ayrılıyor. Sitede çalışanın maaşı, ortak alan faturalar gibi kullanımdan kaynaklı işletme kalemlerinden kiracı sorumlu. Ancak demirbaş kalacak kalemler kiracıdan değil, ev Sahibinden istenmek zorunda. Asansör tamamen değişecekse, binaya yalıtım yapılacaksa bunu mülk sahibi karşılar. Apartman görevlisinin maaşı kiracının ödeme kapsamında olsa da tazminatının mülk sahibinden talep edilmesi gerekir.

“Sitemdeki havuzu ya da spor salonunu kullanmıyorum” diyerek aidatı reddetme hakkınız yok. Ancak sonradan yapılan, lüks veya bazı maliklerin kullanımına özel gidere katılmanız zorunlu değil.

Kimi sitelerde boş dairelerden aidat alınmadığı yönünde şikayetler söz konusu. Ancak ev sahibinin kullanmaması ya da kiraya vermemesi aidat sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

Aidatını ödemeyenler hakkında dava açabileceği gibi icra takibi de başlatılabilir. Ödenmeyen aidatlar için aylık yüzde 5 gecikme tazminatı alınır.