ABD, İran’ın Viyana öncesinde Brüksel’de görüşme önerisini kabul etmedi

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi İran’ın, 2015 tarihli nükleer anlaşmaya geri dönülmesi amacıyla düzenlenmesi planlanan 7’inci tur Viyana müzakereleri öncesinde Brüksel’de görüşme önerisini, ‘gerekli olmadığı’ gerekçesiyle reddetti. Biden açıklamasında ayrıca Suudi Arabistan’ın bölgesel gerilimi yatıştırma yönünde İran ile yürüttüğü ‘yapıcı diyalogu’ da desteklediğini vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, son iki gündür Washington’da bulunan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Müdürü Rafael Grossi ile İran konusundaki mevcut temasları gözden geçirdi. ABD yönetimi, İran’ın uranyum zenginleştirme seviyeleri ve miktarlarını artırmasıyla ilgili görüşmelere ilişkin herhangi bir açıklamada bulunmadı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, İran’ın geçen haziran ayında hazırlanan anlaşma taslağını görüşmek üzere Brüksel’de Avrupa Birliği (AB) yetkilileriyle görüşme talebine ilişkin soruya verdiği cevapta, Washington’ın böyle bir toplantıya ihtiyaç olmadığını söyledi. Ayrıca Almanya’nın yanı sıra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) beş daimi üyesi ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in Viyana’daki müzakerelerin en kısa süre içerisinde yeniden başlatılması yönünde ortak görüşü paylaştığını vurguladı.

“Nükleer müzakerelerin bir sonraki turu için aradığımız yön Brüksel’de atılacak ara bir adım değil, Viyana’dır” ifadelerini kullanan Sözcü Price, Washington’ın Avrupa Elçisi’nin Tahran’a yaptığı son ziyaret de dahil olmak üzere AB’nin İran ile nükleer müzakereler yönündeki çabalarını takdir ettiğini söyledi. Aynı zamanda, “Viyana’ya mümkün olan en kısa sürede ulaşıp ulaşamayacağımız konusunda bir öneri denemesi konusunda anlaşmazlık yok” açıklamalarında bulundu.

Price, Suudi Arabistan ile İran arasında devam eden görüşmelere dair de şunları söyledi:

“Yapıcı diyalogun bölgesel gerilimleri azaltma yönünde yararlı olabileceğine kesinlikle inanıyoruz. Ağırlıklı olarak desteklediğimiz diyaloga bu durumda da destek veriyoruz.”

Sözcü Price, Biden yönetiminin İran’ın nükleer anlaşmaya dönme olasılığına ilişkin de “Ne iyimser ne de karamsarız. ABD’li yetkililer, İranlıların hangi yolu seçmek istedikleri konusunda oluşturacakları fikir birliğini yakından izliyor” dedi.

ABD’nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley’in Ortadoğu’daki istişarelerine atıfta bulunan Price, “Birleşik Arap Emirlikleri’nde iyi geçen toplantılarını yeni tamamlayan Malley, Katar ve Suudi Arabistan’a da seyahat edecek” ifadelerini kullandı.

‘En iyi seçim’ olan diplomasi yolunun halen var olduğunu ancak ABD’nin müzakereler yönündeki bekleyişinin sonsuza kadar sürmeyeceğini vurgulayan Price “İranlıların yakın vadede ne istedikleri konusunda henüz tatmin edici bir adım attığını görmedik” dedi. Ayrıca Başkan Biden’ın “Diplomasi başarısız olduğu takdirde bölge ve ötesindeki müttefik ve ortaklarımızla yaptığımız kapsamlı istişareler kapsamında diğer seçeneklere geçişe hazırız” ifadelerini hatırlattı.

İran’ın şu an günde yaklaşık 1 milyon varil petrol ihraç ettiği ve müzakerelere geri dönme yönünde mali teşviki yok gibi göründüğü konusunda ise İran’ın müzakere masasına dönme yönünde herhangi bir ekonomik teşvike sahip olmadığı önerisini kabul etmeyen Price sözlerini şöyle sürdürdü:

“Temmuz 2015’te varılan ve Ocak 2016’da uygulamaya konulan anlaşmada İran’ı müzakere masasına çekecek ekonomik teşvikler mevcut. Bu teşviklerden bazıları bugün de halen geçerli. Diğer yandan İran petrolü ve petrokimya ürünlerine yönelik yaptırımlarımız tam olarak yürürlükte.”

Price toplantıda kendisine yöneltilen, Çin’in günde 750 bin varil İran petrolü ithal etmesiyle ilgili soruyu ise yanıtlamadı.